İş Kazaları Nedenleri
-
Belirli bir zarara ya da yaralanmaya neden olan beklenmeyen ve önceden planlanmamış bir olaydır.(Uluslar Arası Çalışma Örgütü ILO Ansiklopedisi)
-
Önceden planlanmamış, çoğu kez kişisel yaralanmalara, makinaların, araç ve gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olaydır. (Dünya Sağlık Örgütü WHO)
-
Aşağıdaki hal ve durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ve ruhen özüre uğratan olaydır.
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,
(5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde : 13)
2. İŞ KAZALARININ SINIFLANDIRILMASI
İş kazaları, olayın meydana gelme şekline, olay sonucu oluşan zararın niteliğine, kaza olayının sonuçlarına bağlı olarak değişik şekillerde sınıflandırılmaktadır.
2.1. Yaralanmanın Ağırlığına Göre
-
Yaralanma ile sonuçlanan kazalar,
-
Bir günden fazla işten uzaklaşmaya neden olacak tedavi gerektirmeyen kazalar,
-
Bir günden fazla işten uzaklaşmayı gerektiren kazalar,
-
Sürekli iş göremezliğe neden olan kazalar,
-
Ölüm ile sonuçlanan kazalar.
2.2. Yaralanmanın Cinsine Göre
-
Kafa yaralanmaları (baş, göz, yüz vb.),
-
Boyun omurga yaralanmaları,
-
Göğüs kafesi ve solunum organları yaralanmaları,
-
Kalça, dizkapağı, uyluk kemiği yaralanmaları,
-
Omuz, üst kol, dirsek yaralanmaları,
-
Ön kol, el bileği, el içi, parmak yaralanmaları,
-
Diz kapağı, baldır, ayak yaralanmaları,
-
İç organ yaralanmaları,
-
Ruhsal ve sinirsel tahribat yapan kazalar.
2.3. Kazanın Cinsine Göre
-
Düşme, incinme,
-
Parça, malzeme düşmesi,
-
Göze yabancı cisim kaçması,
-
Yanma,
-
Makinalardan olan kazalar,
-
El aletlerinden olan kazalar,
-
Elektrik kazaları
-
Ezilme, sıkışma,
-
Patlamalar,
-
Zararlı ve tehlikeli maddelere değme sonucu oluşan kazalar.
3. İŞ KAZALARININ NEDENLERİ
İnsanlığın temel gereksinmelerinin karşılanması için gerekli olan maddi servetlerin yaratılması, üretim etkinliği ile sağlanabilmiştir. Üretimi gerçekleştirebilmek için ise; işyeri, üretim araçları, enerji kaynakları, hammadde ve yardımcı maddeler ile çalışan insana gereksinim bulunmaktadır. Çalışan insanın işyerinde üretim araçlarını kullanarak bir görev yapması, bir üretimi gerçekleştirmesi sırasında çeşitli etmenlerle karşı karşıya bulunması, meslek hastalıklarına yakalanmasına veya iş kazalarına maruz kalmasına neden olmaktadır.
Üretimin ana unsurlarını oluşturan işyeri ortamı, üretim araçları ve çalışan insan üretim süreci boyunca sürekli olarak iletişim ve etkileşim içinde bulunmaktadır. Bunun sonucunda ise çalışan insan, açısından çeşitli sorunlar gündeme gelmektedir. İşyerindeki çeşitli fiziksel ve kimyasal etmenler ile mekanik ve ergonomik etmenler çalışan insan üzerinde doğrudan ve dolaylı etkilere yol açmaktadır. Doğrudan etkiler sonucunda kısa sürede zehirlenme, uzun sürede ise meslek hastalığı gibi olaylar ortaya çıkmaktadır. İşyerindeki olumsuz çalışma koşullarının dolaylı etkileri ise iş kazaları şeklinde kendini göstermektedir.
İş kazalarının oluşmasında üretim teknolojisi, üretim araçları, çevre koşullarının yanında sosyolojik, psikolojik, fizyolojik birçok etken rol oynamaktadır. Ancak, iş kazalarının oluşmasına neden olan etkenlerin tümü temel iki etkene indirgenebilir. Bunlar işyerlerindeki güvensiz durumlar ile çalışanların yaptığı güvensiz davranışlardır.